چرا آزمایش کبد چرب مهم است؟
چربی کبد یکی از مشکلاتی است که در اثر افزایش سن، عدم رعایت رژیم غذایی سالم و یا تحرک کم در افراد ایجاد می‌شود. این مشکل باعث التهاب و ایجاد اسکار روی کبد خواهد شد و سوخت‌وساز بدن شما را با اختلال مواجه می‌کند. به کمک آزمایش کبد چرب می‌توان از این مشکلات آگاه شد. در این مقاله به معرفی بیشتر این آزمایش و عوامل موثر بر چربی کبد می‌پردازیم.
کبد چرب چیست؟
کبد چرب که در اصطلاح پزشکی به آن استئاتوز کبدی می‌گویند، وضعیتی است که چربی انباشته شده در سلول‌های کبد بیش از حد طبیعی باشد. زیرا با افزایش سن، سفید شدن موها و چروک شدن پوست به عنوان یک فرآیند طبیعی، بسته به عادات غذایی، کبد نیز می‌تواند چرب شود.
در ابتدا، بیماران ممکن است هیچ علامتی را تجربه نکنند، اما اگر میزان چربی کبد بیش از ۳۰ درصد باشد، شروع به نشان دادن علائم بالینی می‌کند. این بیماری علاوه بر علائم بالینی با روش‌های تشخیصی مثل آزمایش خون قابل تشخیص است.
کبد چرب به این دلیل ایجاد می‌شود که بدن چربی اضافی تولید می‌کند یا نمی‌تواند چربی تولید شده را تجزیه کند. این چربی اضافی در کبد ذخیره می‌شود و می‌تواند منجر به بیماری‌های مختلفی در کبد شما شود. از این موارد می‌توان به التهاب کبد، تشکیل تورم‌های نقطه‌ای در کبد، فیبروز کبدی و همچنین مشکلاتی که می‌تواند حتی به نارسایی کبد منجر شود اشاره کرد.
علامت اختصاری کبد چرب در آزمایش که به دو نوع کلی دسته‌بندی می‌شود به شرح زیر است:
- بیماری کبد چرب الکلی (AFLD)
- بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD)
آزمایش کبد چرب چیست؟
خواندن آزمایش کبد چرب در واقع بررسی آنزیم‌های کبدی در آزمایش خون است که در نهایت کبد چرب تشخیص داده می‌شود. این یک آزمایش خون است که با نام تست عملکرد کبد (LFTs) شناخته می‌شود. مهمترین آنزیم‌های کبدی که برای تشخیص کبد چرب اندازه‌گیری می‌شوند ALT ، AST، ATP و γGT نام دارند.
افزایش مقادیر آنزیم‌های کبدی نشانه التهاب کبد است. کبد چرب نیز یکی از علت‌های التهاب کبد است اما تنها علت آن نیست. بنابراین، اگر مقادیر آنزیم‌ها بالا باشد، آزمایش‌های تشخیصی دیگری برای تعیین علت التهاب مورد نیاز است.
برای این کار معمولا از سونوگرافی، سی‌تی اسکن یا MRI استفاده می‌شود. علاوه بر این روش‌ها ممکن است از کبد نمونه‌برداری شود.
نحوه تفسیر آزمایش کبد چرب
نتایج آزمایش عملکرد کبد به طور ویژه برای تشخیص یک بیماری خاص نیست، بلکه نشان دهنده وجود مشکل در کبد است. در افراد بدون علائم ظاهری یا عوامل خطر قابل شناسایی، نتایج غیرطبیعی آزمایش کبد ممکن است نشان دهنده آسیب موقت یا اختلالاتی باشد که در سایر نقاط بدن مانند ماهیچه‌های اسکلتی، پانکراس یا قلب رخ می‌دهد. اگرچه به هم خوردن تعادل آنزیم‌ها به علت چربی کبد نیز اتفاق می‌افتد اما ممکن است ناشی از موارد دیگری نیز باشد.
نتایج آزمایش‌های عملکرد کبد معمولا در کنار هم ارزیابی می‌شوند. آزمایش‌ها ممکن است طی چند روز یا چند هفته انجام شوند تا مشخص شود آیا الگوی بیماری وجود دارد یا خیر. هر فرد معمولا نتایج آزمایش منحصر به فردی خواهد داشت که در طول زمان تغییر می‌کند. پزشک نتایج آزمایش کبد را برای یافتن نشانه‌هایی در مورد وجود چربی کبد ارزیابی می‌کند و در صورت لزوم آزمایش‌های تشخیصی بیشتری را تجویز می‌کند. به همین دلیل تفسیر و خواندن آزمایش کبد چرب کار ساده‌ای نیست و لازم است که برای تفسیر آن از یک پزشک کمک بگیرید. علائم اختصاری کبد چرب در آزمایش به شرح زیر است:
- ALT: ۰ تا ۳۵ U/L
- ATP: ۳۰ تا ۱۷۰ U/L
- AST: ۰ تا ۳۵ U/L
- γGT : ۸ تا ۷۸ U/L
آیا کبد چرب با علائمی همراه است؟
کبد چرب معمولا بدون علامت است. به خصوص در مراحل اولیه، ممکن است هیچ علامتی دیده نشود و تنها با مشکوک شدن پزشک به موارد موجود در معاینه، تشخیص داده شود. همانطور که بیماری پیشرفت می‌کند، می‌تواند باعث ایجاد فشار و سنگینی در ناحیه کبد شود و همچنین دردی ملایم که نیازی به استفاده از مسکن ندارد، اما دائما احساس می‌شود را به وجود آورد. کبد چرب با علائمی که روی پوست ایجاد می‌کند نیز تا حدودی قابل شناسایی است. این مشکل می‌تواند باعث خارش، قرمزی و پوسته پوسته شدن یا جوش شود. علائم پوست غالبا وقتی ظاهر می‌شود که چربی کبد پیشرفت کرده است. سایر علائم کبد چرب شامل موارد زیر است:
- بی‌اشتهایی
- کاهش وزن
- ضعف و خستگی
- تهوع و استفراغ
- زردی
- درد معده
- تورم در شکم
چه مواردی کبد چرب را تشدید می‌کند؟
کبد عضوی است که نقش مهمی در تجزیه چربی در بدن دارد. هنگامی که نظم کاری و تعادل آنزیمی به دلایل مختلف به هم می‌خورد، کبد شروع به التهاب و رشد می‌کند. عوامل زیادی در ایجاد این عارضه نقش دارند. یکی از آن‌ها رژیم غذایی ناسالم است. هنگامی که بسیاری از عوامل مرتبط با تغذیه، مانند انواع مواد غذایی مصرفی در طول روز، میزان چربی مصرفی روزانه، فواصل بین وعده‌های غذایی و زمان خواب، به طور سالم و متعادل تنظیم نشوند، احتمال ایجاد کبد چرب افزایش می‌یابد. موارد زیر می‌تواند به چربی کبد و افزایش سرعت رشد چربی آن کمک کنند:
- چاقی
- الکل و سیگار
- کاهش وزن سریع
- برخی از داروهایی که به طور منظم استفاده می‌شوند.
- زندگی بی‌تحرک
- سبک زندگی نامنظم
- کلسترول بالا
- مقاومت به انسولین و دیابت
- مصرف مواد غذایی مضر و چرب
- بارداری
میزان ابتلا به کبد چرب در مردان و زنان تقریبا یکسان است. با این حال، افراد میانسال و مسن بسیار بیشتر از افراد جوان در معرض ابتلا به این بیماری هستند.
تست‌های مرتبط برای تشخیص کبد چرب
اولین اقدام برای تشخیص کبد چرب اندازه‌گیری میزان آنزیم‌های کبد است. افزایش آنزیم‌ها نشانه التهاب کبد است که می‌تواند به علت چربی کبد باشد. در صورت بالا بودن میزان آنزیم‌ها، پزشک روش‌های تشخیص دیگری را به کار می‌گیرد. مهمترین این روش‌ها شامل موارد زیر است:
- آزمایش آلبومین
- آزمایش انعقاد خون
- آزمایش کلسیم
- آزمایش دیابت
- آزمایش کلسترول
- سونوگرافی
- سی‌تی اسکن
- MRI
- نمونه برداری از کبد
انجام آزمایش کبد چرب در منزل با هومکا!
در صورتی که پزشک شما انجام آزمایش عملکرد کبد را برای شما تجویز کرده است، می‌توانید با استفاده از خدمات آزمایش در منزل هومکا از مراجعه به آزمایشگاه بی‌نیاز شوید. به علاوه نتایج و تفسیر آزمایش نیز به صورت آنلاین در اختیار شما قرار داده خواهد و نیازی به مراجعه حضوری شما در هیچ کدام از مراحل نیست.
امکان استفاده از پوشش بیمه درمانی در خدمات آزمایش در منزل هومکا فراهم است. همچنین اگر قبلا آزمایشی را انجام داده‌اید و اکنون به تفسیر نتایج آن نیاز دارید، می‌توانید از مشاوران هومکا کمک بگیرید.
برای ثبت درخواست آزمایش تشخیص کبد چرب در منزل یا هر آزمایش دیگری می‌توانید با شماره تلفن ۰۲۱۶۷۳۷۱ تماس بگیرید یا به نشانی www.homeca.ir مراجعه کنید. خدمات آزمایش در منزل هومکا در استان تهران و شهرهایی چون کرج، مشهد، تبریز، اهواز، شیراز، رشت، قزوین و اصفهان در دسترس است.